Öğretmenler sınıflarındaki kekeleyen öğrencilere nasıl yardım edebilecekleri konusunda zorluk yaşamakta ve sık sık şu soruları sormaktadırlar;
-Kekeleyen öğrencimden sözlü anlatımlar, sesli okumalar veya sorulara cevap vermesini beklemeli miyim?
-Onunla kekemeliği hakkında konuşmalı mıyım yoksa kekemeliğini görmezden mi gelmeliyim?
-Diğer çocuklar onunla dalga geçerse ne yapmalıyım?
Okul Öncesi Çocuklar
Eğer öğrencilerinizden birinin çocukluk çağı kekemeliği olabileceğinden endişe ediyorsanız, bu aşamada çocuğa özel bir özen ve dikkat göstermeyiniz. Bunun yerine, doğru tavsiyeler almak için bir dil ve konuşma terapistiyle iletişime geçiniz. Ayrıca, bu problemin çocuğun tipik konuşma şekli olup olmadığını öğrenmek için ebeveynler ile konuşunuz. Çoğu durumda, eğer ebeveynler ve öğretmenler çocuğu sabırlı, sakince ve duygusal olmayan şekilde dinler ve sorularına cevap verirse, çocuğun konuşması dil ve okul yetenekleri geliştikçe normal haline dönecektir. Ancak çocuğun akıcılık bozukluğu devam ederse, bir dil ve konuşma bozukluğu uzmanından profesyonel yardım alınması gerekebilir.
İlkokul Çocukları
Bu yaş grubundaki çocuklarda yalnızca ses tekrarları ve uzatmaları görülmez, ayrıca konuşmaya çabalarken fark edilebilir güçlük, gerilim ve hayal kırıklığı da görülebilir. Bu yaş grubundaki çocuklar yardıma ihtiyaç duymaktadır. Bir dil ve konuşma terapistine danışabilir ve gözlemlerinizi çocuğun ebeveynleriyle paylaşabilirsiniz. Siz, çocuğun ebeveynleri ve terapist çocuğun akıcılığının sınıftaki diğer çocuklardan farklı olduğu konusunda uzlaşırsa, bir takım olarak çocuğun kekemeliğini değerlendirmeye karar vermelisiniz.
Çocuğun kekemeliğine nasıl bir tepki vermeli ya da çocuktan sınıfta nasıl bir katılım beklenmeli? Bu sorunun cevabı her çocuğa göre değişebilir. Çok sık görülmeyen örneklerden biri çocuğun oldukça kaygısız olması ve sınıf tartışmalarına katılmaktan hoşnut olması olabildiği gibi, yine az görülen örneklerden biri de çocuğun ağlaması ve konuşmayı reddetmesi olabilir. Çoğunlukla davranışları iki uç örnek arasında gerçekleşir. Eğer çocuk bir terapist tarafından takip ediliyorsa, bu konuda ne beklemeniz gerektiği ile ilgili terapistin görüşlerine başvurun.
Öğrencinizle Konuşun ve Desteğinizi Gösterin
Öğrencinizle özel olarak konuşun. Ona tıpkı diğer yetenekleri öğrenirken yaşadığımız gibi konuşurken de bazen zorlanabileceğimizi anlatın. Onun öğretmeni olduğunuzu ve kekemeliğin sizin için hiçbir sorun oluşturmadığını açıklayın. Bu şekilde öğrencinizle konuşarak, öğrencinizin kekemeliğinin farkında olmasını ve onu kabul etmesi konusunda yardımcı olun. Öğrencinize en iyi desteği sağladığınızdan emin olmak için gerekli yerlerle temas kurmanız çok önemlidir. Kekemeler Derneğimiz ile iletişime geçebilirsiniz.
Soru Sormak
Sınıfta soru sorarken, kekemeliği olan çocukların daha rahat cevap verebilmesi için şunları yapabilirsiniz.
-Başlangıçta, kekeleyen çocuk sınıfa uyum sağlayana dek üst üste soru sormamaya çalışın. Bu kekemeliği olan çocuğun üzerindeki baskıyı arttırabilir.
-Tüm sınıfa şunları hissettirmelisiniz. (1) Soruya cevap vermek için ihtiyaç duydukları kadar zamana sahip olduklarını ve (2) Sadece soruya hızlıca cevap vermeleri ile değil ayrıca cevabı yeterince düşünmeleri ile ilgilendiğinizi.
Sınıfta Yüksek Sesle Okuma Yapmak
Sadece kekemeliği olan çocuğa okuma yaptırmak yerine, bunu başka bir öğrenciyle de yaptırabilirsiniz. Kekemeliği olan öğrenciye kendini özel hissettirmemek adına okuma parçasının bir kısmını tüm sınıfa birlikte sesli olarak okutabilirsiniz. Bu süreçte bir dil ve konuşma terapistinden mutlaka destek alınmalıdır.
Kekemeliği Olan Öğrencinizle Dalga Geçilmesi
Bu konu kekemeliği olan öğrenciniz için incitici olabilir, bu nedenle bu davranış olabildiğince sonlandırılmaya çalışılmalıdır.
-Eğer kekemeliği olan öğrencinizin bu davranıştan açıkça üzüldüğünü ve etkilendiğini görüyorsanız onunla birebir konuşun. Ona diğerlerinin neden dalga geçtiğini anlamasına yardım edin ve nasıl cevap vermesi gerektiği ile ilgili bir beyin fırtınası gerçekleştirin.
-Eğer belirli bir öğrencinin dalga geçtiğini görüyorsanız, onunla birebir konuşarak bu davranışının neden kabul edilemez olduğunu anlatın.
-Sorun hala devam ederse okulunuzun rehberlik ve psikolojik danışma uzmanından ya da başka bir uzmandan yardım alarak ortak bir strateji geliştirebilirsiniz.
Bu broşürde birkaç genel nokta anlatılmaktadır. Unutmayın ki her çocuk farklıdır ve sizin pozitif yaklaşımınız kekemeliği olan öğrenciniz üzerinde büyük farklar yaratabilir.
Kekeleyen Öğrencisi Olan Öğretmenler İçin İpuçları
- Öğrencinize “Yavaş konuş!”, “Rahat ol” gibi telkinlerde bulunmayın.
- Onunla konuşurken asla kelimelerini tamamlamayın, sınıf arkadaşlarını bu konuda uyarın.
- Sınıftaki tüm öğrencileri sırayla konuşma ve dinleme ve bir başkası konuşurken onu bölmeme konusunda eğitin. Tüm öğrenciler özellikle de kekemeliği olan öğrenciler daha az bölünen konuşmalarda daha akıcı olabilmekteler.
- Kekemeliği olmayan öğrencilerinizden ne bekliyorsanız kekemeliği olan öğrencinizden de aynı nicelik ve niteliği bekleyin.
- Konuşma şekliniz aceleci olmayan, yavaş, sakin ve birçok duraksama içerecek şekilde olsun. Bu kekemeliği olan öğrencinize yardımcı olacaktır.
- Kekemeliği olan öğrencinize nasıl söylediğini değil, ne söylediğini dikkat aldığınızı hissettirin. (Yüz mimikleri, küçük sesler vb.)
- Kekemeliği olan öğrencinizle ihtiyaçları konusunda birebir konuşun. İhtiyaçları hakkında ona saygı duyun ve yerine getirmeye çabalayın. Ancak ona kolaylık sağlamayın. Örneğin; sunum yapması gerekiyorsa sunumlarını kaçıncı sırada yapmak istediğine dair bir görüşme yapabilirsiniz ancak ona sunum yapmama ayrıcalığı vermeyiniz.
- Öğrenci veya konuşma terapisti, sizden özellikle istenmedikçe öğrencinize terapide kullandığı teknikleri uygulaması ile ilgili hatırlatmalarda bulunmayınız.
- Sınıf arkadaşlarını kekemelikle ilgili bilgilendirme aktivitesi tüm çocuklar için uygun bir aktivite olmayabilir. Her çocuk kekemelikle aynı açıklıkta baş edemeyebilir. Bu nedenle böyle bir düşünceniz varsa öğrencinizle ve konuşma terapistiyle bu konuyu ayrıntılı konuşmak en iyi tercih olacaktır.
- Zorbalıkla baş etmede diğer çocukların uğradığı zorbalıkla baş etmede kullandığınız yöntemleri kullanabilirsiniz.,
- Tüm öğrencilerinize iletişim kurmanın farklı yolları olduğunu öğretmek faydalı olabilir. Örneğin; bazı insanlar işareti kullanır, bazıları kekeler, bazıları ise tablet kullanır.
- “Çok heyecanlandığı için kekeliyor”, “Biraz sakin olsa kekelemeyecek” gibi varsayımlarda bulunmayın. Kekemelik hakkında doğru bilgiye ulaşmak için Kekemeler Derneği web sitemizden faydalanabilirsiniz.
KAYNAKÇA
Litzenberg, C. M. (2005). An assessment of teachers’ views of local environmental education and its impact on their curricula and teaching methodology in a Maryland elementary school. Wilmington College (Delaware).
Smith, A. (2005). THE STUTTERING FOUNDATION. Wall Street Journal.
Williams, D. F. (2023). Stuttering Perspectives: A Journey Through Research, Treatment, Controversies, and Personal Accounts. Taylor & Francis.